Trauma en eetstoornissen: wanneer eten een overlevingsstrategie wordt
Eetstoornissen gaan zelden alleen over eten. Steeds vaker erkennen zorgprofessionals dat onder een verstoorde relatie met voeding een dieper verhaal schuilgaat. Trauma speelt daarbij een belangrijke rol. Volgens hedendaagse inzichten uit onder andere Eetexpert en professionele voedings- en zorgkaders, is het essentieel om eetstoornissen te begrijpen binnen de bredere context van iemands leven, ervaringen en veiligheid.
Wat verstaan we onder trauma?
Trauma ontstaat wanneer iemand een overweldigende ervaring meemaakt die het gevoel van veiligheid, controle of verbondenheid aantast. Dat kan gaan om een eenmalige ingrijpende gebeurtenis, zoals misbruik of verlies, maar ook om langdurige stress, emotionele verwaarlozing of pesten. Trauma zit niet alleen in wat er gebeurd is, maar vooral in wat iemand toen moest dragen zonder voldoende steun.
De link tussen trauma en eetstoornissen
Voor veel mensen met een eetstoornis is eten – of juist niet eten – een manier om om te gaan met overweldigende emoties. Gedrag rond eten kan tijdelijk rust, controle of verdoving bieden. Vanuit een traumasensitieve bril bekeken is een eetstoornis dan geen “probleemgedrag”, maar een overlevingsstrategie die ooit helpend was.
Enkele veelvoorkomende verbanden:
-
Controle: bij trauma kan het lichaam of leven onveilig voelen. Eten reguleren kan een gevoel van grip geven.
-
Emotieregulatie: eten, vasten of compenseren kan helpen om intense gevoelens te dempen.
-
Lichaamsbeleving: trauma kan leiden tot vervreemding van het lichaam, wat de relatie met honger, verzadiging en zelfzorg beïnvloedt.
-
Schaamte en zelfbeeld: negatieve overtuigingen over zichzelf komen vaak zowel bij trauma als bij eetstoornissen voor.
Waarom een traumasensitieve aanpak essentieel is
Organisaties zoals Eetexpert benadrukken dat herstel niet enkel draait om gewicht, voedingsschema’s of symptoomreductie. Een te eenzijdige focus hierop kan zelfs hertraumatiserend werken. Een traumasensitieve aanpak vertrekt vanuit veiligheid, vertrouwen en samenwerking.
Belangrijke pijlers zijn:
-
Veiligheid eerst: zowel fysiek als emotioneel
-
Autonomie en keuzevrijheid: de cliënt behoudt regie
-
Tempo op maat: herstel verloopt niet lineair
-
Samenhangende zorg: samenwerking tussen voedingsdeskundigen, psychologen en andere zorgverleners
De rol van voedingsexperts
Binnen professionele voedingskaders groeit het besef dat voedingsbegeleiding meer is dan het geven van adviezen. Een voedingsdeskundige werkt best:
-
zonder oordeel over eetgedrag
-
met aandacht voor signalen van trauma
-
in samenwerking met andere disciplines
-
herstelgericht in plaats van controlerend
Eten opnieuw leren vertrouwen vraagt tijd, mildheid en een veilige therapeutische relatie.
Hoopvol herstel
Herstel van een eetstoornis mét aandacht voor trauma is mogelijk. Door niet alleen te kijken naar wat iemand doet met eten, maar ook waarom dit gedrag ooit nodig was, ontstaat ruimte voor echte verandering. Niet door de eetstoornis weg te nemen, maar door nieuwe, veiligere manieren te vinden om met het leven om te gaan.